Als er niet wordt ingegrepen is geluidsoverlast binnenkort een voorname oorzaak van overlijden
VOLKSKRANT – 30 juni 2020
Als akoestisch ingenieur en directeur van de Stichting Geluidshinder heeft Erik Roelofsen altijd een geluidsmeter in zijn auto, ‘vooral om stilte te meten, die klinkt vaak interessanter’. Zoals op een doordeweekse middag in het centrum van Amsterdam, waar je normaal gesproken 60 tot 65 decibel meet. Tijdens de lockdown gaf de meter van Erik 35 decibel aan.
Ter vergelijking: onder de ruisende bomen in Heerde aan de rand van de Veluwe, waar we bij hem thuis praten, staat de meter op 50,9 decibel.
Ik schrijf dit in stilte, want zoals altijd met wasbolletjes in mijn oren. Aan de overkant is een schilder met zijn schuurmachine in de weer en snoeit de plantsoenendienst elektrisch een heg. Straks staan de pakketbezorgers weer stationair te draaien. Dit in een rustige stadsbuurt, het ging voor de lockdown ook al zo.
Nu hoor je alleen nog wat meer. Volgens een kleine enquête bij het ministerie van Verkeer en Waterstaat uit april hadden thuiswerkers het meest last van spelende kinderen, gevolgd door klussende buren en bouwlawaai. (Interessant weetje over schreeuwende kinderen: tien jaar geleden zijn de regels voor stemgeluid uit de wet- en regelgeving voor geluid rond scholen en kinderdagverblijven geschrapt: ‘Ik ben ervan overtuigd dat kinderen sindsdien minder leren om rekening met anderen te houden’, zegt Erik)
Geluidsmeter onder de ruisende bomen. Beeld verslaggeverscolumn woensdag 1 juli,
Tijdens de lockdown gingen mensen zowel minder als meer horen, omdat het ‘maskerend’ geluid van verkeer en luchtvaart verdween. Gisteren gaf de Stichting Geluidshinder een webinar over geluid in coronatijd. Samengevat: terwijl er aanzienlijk minder geluidsoverlast van verkeer en luchtvaart was, nam de geluidshinder in de directe omgeving wat toe: je hoorde elkaar en de natuur nu beter. Veel mensen vonden het nieuwe geluid ondanks de nieuwe overlast prettig, bleek uit een enquête onder ruim 1.100 mensen uit hun eigen adressenbestand.
De Stichting Geluidshinder bestaat dit jaar vijftig jaar. Tien jaar geleden beëindigde de overheid de subsidie: ze spelen steeds vaker een rol in rechtszaken tegen de staat over geluid, ‘en de overheid had geen zin meer dat zelf te bekostigen’, zegt Erik, die vaak als getuige-deskundige optreedt. Nu halen ze hun inkomsten uit symposia en donateurs. Daarmee helpen ze ongeveer 500 mensen met geluidshinder per jaar.
In de wet staan tachtig geluidsnormen, maar wegen en woningen hoeven alleen aan die normen te voldoen als ze worden gebouwd of veranderd. Op een weg die al is aangelegd, mag het verkeer gewoon groeien. Ook kwam er meer overlast in gehorige woningen, altijd al een hardnekkig probleem, dat toeneemt nu door woningschaarste meer huizen worden gesplitst. Er kwamen meer festivals. Plus meer vervloekte apparaten – hallo bladblazer.
Even een aankomende auto horen.
Internationaal heb je ‘noise awareness day’ om mensen bewust te maken, ‘maar die valt eind april, als we in Nederland net luidruchtig Koningsdag vieren’.
Niet toevallig werd de wet- en regelgeving voor geluid hier de afgelopen tien jaar steeds soepeler, om de economie te stimuleren. Zo mocht de norm voor geluidsbelasting bij een autosnelweg met 2 decibel omhoog, en bij dorpen met 5 decibel, ‘omdat auto’s stiller zouden worden, maar dat gebeurde niet’.
Nota bene: 10 decibel verschil betekent een vertienvoudiging van het geluid, en 2 decibel ‘betekent voor autoverkeer al snel 50 procent verkeersgroei’.
Nu de Stichting Geluidshinder inschat dat het geluidniveau in Nederland 2 tot 4 decibel lager werd tijdens de lockdown, en langs sommige wegen zelfs tot 7 decibel, gaat het dus om erg veel minder geluid.
Niet iedereen kan comfortabel blijvend thuiswerken, erkent Erik. ‘Maar een soort hybride maatschappij waar je thuisblijft zodra het kan, dat moet er toch in zitten, om dit een beetje vast te houden.’
Hebben we het een volgende keer wel over de audioflitscamera voor motoren.
Erik Roelofsen, directeur van de Stichting Geluidshinder:
Mensen die gevoelig zijn voor geluidshinder denken vaak extreem goede oren te hebben, maar volgens deskundigen is dat vaak een zaak van de hersenen. Bepaalde geluiden maken sommige mensen alerter dan anderen, volgens onderzoekers van geluidsbeleving, dat zet zich mogelijk vast in de hersenstam, waarna je bepaalde geluiden steeds moeilijker kunt negeren. Evolutionair handig, denk aan het geluid van aanstormende mammoet, maar als het bij het bezorgbusje van Albert Heijn ook steeds gebeurt kan het knap lastig worden.
En er kwam alleen maar méér geluid. Geluidswetenschapper Tjeerd Andringa van de Rijksuniversiteit Groningen zei laatst in radioprogramma Focus te verwachten dat geluidsoverlast het nieuwe fijnstof wordt, zonder ingrijpen binnenkort een voorname oorzaak van overlijden. Omdat toenemend lawaai vormen van stress oplevert die bijdragen aan hartfalen en een slechter immuunsysteem.